Weston A. Price, tandarts - kaakchirurg
In de jaren '30 van de vorige eeuw reisde de Amerikaanse tandarts en kaakchirurg Dr. Weston A. Price de hele wereld over om geïsoleerde, zogenaamde 'primitieve volkeren' te onderzoeken. Hij bezocht honderden steden in 14 landen maar ook afgelegen Zwitserse dorpen, door de wind geteisterde eilanden bij de kust van Schotland, de Eskimo's in Alaska, traditionele Amerikaanse indianen, Afrikaanse stammen en Australische Aboriginals. De studies van Price leveren onomstotelijk bewijs voor het feit dat tandbederf hoofdzakelijk het gevolg is van voedingstekorten en dat dezelfde factoren ook ziekte bevorderen. De overschakeling van de inheemse volkeren op moderne commerciële voedingsmiddelen had een rampzalige uitwerking op alle onderzochte groepen - en niet alleen op hun gebit.
Dr. Price constateerde dat de voedingspatronen van de onderzochte groepen sterk uiteen liepen, maar ze hadden ook gemeenschappelijke kenmerken: geen enkel voedingspatroon bevatte geraffineerde voedingsmiddelen zoals witte suiker, voedsel uit blik, gepasteuriseerde of magere melk en geraffineerde en geharde plantaardige oliën. Alle voedingspatronen bevatten bepaalde dierlijke producten. Volgens Price vormden de vetoplosbare vitamines het voornaamste onderdeel van een gezond voedingspatroon. De bevolkingsgroepen die hij onderzocht gaven hun voedingswijsheden door aan het nageslacht, waardoor ze zich verzekerden van de gezondheid van toekomstige generaties.
Dr. Price schreef er in 1938 een belangrijk boek over: "Voeding en fysieke degeneratie". U kunt het oorspronkelijke Engelstalige boek hier terugvinden. Wie zijn boek leest komt tot de conclusie dat we de 'moderne voedingsmiddelen' uit de supermarkt moeten laten liggen, dat we terug moeten naar de pure, rijke voedingsmiddelen van onze voorouders. We moeten op een of andere manier de 'primitieve voedingswijsheden' integreren in onze moderne levensstijl als we de fysieke degeneratie een halt willen toeroepen. En dat er sprake is van 'fysieke degeneratie' leidt geen twijfel: kijk naar het enorme aantal mensen met overgewicht (obesitas) en naar het aantal chronisch zieken in de moderne westerse wereld: volgens het RIVM alleen in Nederland al 5 miljoen in 2015. De verwachting is dat het aantal stijgt tot 7 miljoen in 2030...
In een voorwoord bij de vierde editie, in 1970, schrijft een arts dat we de klok niet kunnen terugdraaien, we kunnen niet volledig terugkeren naar de gebruiker van onze voorouders. Maar we moeten al het mogelijke doen om de basiskennis toe te passen om het onheil te compenseren. Al in 1970 schreef deze arts een aantal tips waarvan de eerste luidt: "Breng de consumptie van suiker in al zijn vormen terug tot een minimum". Inmiddels heeft de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) dit advies overgenomen, pas ruim 40 jaar later... De zoektocht van Weston Price naar de antwoorden op zijn vragen heeft de voedingswetenschap verder gebracht, zijn boek kan de komende jaren zeker nog een bijdrage leveren aan de verbetering van onze kwaliteit van leven. Matthijs de Haan zou het boek liefst in z'n geheel op internet zetten, maar dat is om begrijpelijke redenen niet toegestaan. Het boek is voor een scherpe prijs te koop in de boerderijwinkel van Ecoboerderij De Haan.
In hoofdstuk 1 leest u waarom we de wijsheden van de 'primitieve volkeren' moeten overnemen, in hoofdstuk 2 leest u over de voortdurende achteruitgang van de moderne beschaving. In hoofdstuk 3 volgt een eerste verslag: de reis naar Zwitserland. Price wilde groepen Zwitsers vinden die zodanig geïsoleerd leefden dat ze gedwongen waren grotendeels van lokaal geproduceerd voedsel te leven. Begin jaren '30 bezocht hij het Lötschental, in de jaren '30 een gemeenschap van in totaal 2.000 zielen, een wereld op zich (kleurenfoto anno 2017). Ze hadden geen arts of tandarts, omdat ze er zo weinig behoefte aan hadden. Ook hadden ze geen politie en geen gevangenis - omdat er geen noodzaak voor was. Het dal wordt Das 'Tal der Täler' genoemd, het Dal der Dalen...
De voeding van de jongens en meisjes in dit prachtige dal bestond grotendeels uit een snee roggebrood en een flink stuk kaas, met daarbij verse rauwe melk; ongeveer één keer in de week aten ze vlees. Dr. Price constateerde dat ze een gezond lichaam en een heel gaaf gebit hadden, hij moest gemiddeld drie kinderen onderzoeken om ook maar één slechte tand of kies aan te treffen. Een mooi reisverslag door de Zwitserse Alpen volgt, inclusief foto's uit die tijd. Bedenk bij het lezen van dit boek wel dat het in een andere tijd geschreven is; de normen en waarden zijn inmiddels gewijzigd, dus neem geen aanstoot aan 'primitievelingen' en ander de oude termen zoals 'superieure kinderen'. Price stelde vast dat de aanleg van een autoweg (en dus de komst van vrachtwagens met 'moderne voedingsmiddelen') leidde tot meer tandbederf: het vertienvoudigde door de verandering van het voedingspatroon.
In hoofdstuk 4 beschrijft Price zijn reis naar geïsoleerde en gemoderniseerde Schotse eilanden - het leest als een geschiedenisboek, met mooie beschrijvingen van de leefomstandigheden van deze afstammelingen van het Keltische ras op het eiland Lewis. Price bezocht ook Stornoway: een opzienbarend verschil. Hij vond een gezin met twee broers: de ene met een uitstekend gebit (hij at nog steeds het primitieve menu), z'n broer had vergevorderd tandbederf (hij at brood, jam en dronk koffie met veel suiker). De foto's spreken boekdelen... Maar Price beperkte zich niet tot het onderzoek van gebitten, hij constateerde dat de lichamelijke conditie van mensen erg achteruit ging zodra de natuurlijke voedingsbronnen werden vervangen door geïmporteerde producten.
Het gaat te ver om het hele boek te beschrijven, alleen al op bladzijde 50 staan 39 groepen indianen en Eskimo's, onderzocht in Canada. Er is een terugkerend patroon: waar de westerse voeding zijn intrede deed ging dat ten koste van de gezondheid van de lokale bewoners. Elke moderne tandarts zou dit boek moeten lezen en voedingsadvies moeten gaan geven, ipv slechts 'gaatjes vullen'. Ook huisartsen zouden zich eens moeten verdiepen in voeding, in plaats van slechts de symptomen te bestrijden met 'medicijnen'. Want de meeste 'medicijnen' zijn hooguit symptoombestrijders, ze genezen de kwaal niet echt... Zoals Hippocrates honderden jaren geleden al zei: "Laat voeding uw medicijn zijn en uw medicijn uw voeding". Weston Price levert in zijn boek het onomstotelijke bewijs voor het belang van goede voeding, zowel voor het gebit als de algehele gezondheid.
Lees het boek, lees bijvoorbeeld waarom de indianen orgaanvlees aten, hoe ze voldoende vitamine C binnenkregen en hoe alles veranderde toen 'de modernisering' zijn intrede deed. Elke streek, elke stam en elk volk had zijn eigen voedingspatroon, afgestemd op wat er voorhanden was. Overal was een goede balans - totdat de westerse voeding kwam, in Noord en Zuid Amerika, Afrika, Australië en ook in Europa. Vanaf hoofdstuk 15 beschrijft Price de kenmerken van primitieve en moderne voedingspatronen, de onderzoeken die hij deed; in hoofdstuk 18 de afwijkingen en ziekten veroorzaakt door voeding, hoe een gebrek aan vitamine A tot geboorteafwijkingen kan leiden... Bedenk hierbij dat dit in de jaren '30 van de vorige eeuw geschreven werd - wat hebben we de afgelopen 80 jaar met die kennis gedaan?
In hoofdstuk 20 leest u waarop Ecoboerderij De Haan zich onder meer baseert bij de bedrijfsvoering: bodemuitputting en de achteruitgang van het planten- en dierenleven. Al in 1939 werd de uitspraak gedaan dat er nooit eerder in de wereldgeschiedenis grootschaligere uitputting van de landbouw- en weidegrond heeft plaatsgevonden; dat de kosten van de gezondheidszorg bijna de helft van de voedselkosten zijn, in 1939. Boerderijen raakten 'op' door bodemuitputting, de productiecapaciteit van de landbouwbodem daalde met 25 tot 50%. Dáárom worden de weides van Ecoboerderij De Haan bemest, dáárom wordt er Keltisch zeezout uitgereden, dáárom wordt er lavameel gestrooid. U leest het elders op deze website.
Het zijn veelal 'primitieve wijsheden' waar Dr. Price de lezer op wijst. Maar wie hoofdstuk 22 leest ziet dat Price zijn tijd ver vooruit was: al in 1931 beschreef Price het verband tussen hart- en vaatziekten en longontsteking en het gehalte aan vitamine A en 'Activator X': het sterftecijfer was omgekeerd evenredig (zie figuur 135 hieronder). Activator X bleek een vetoplosbare vitamine te zijn, vitamine K2 - nog niet officieel ontdekt ten tijde van Price. Inmiddels is het belang van vetoplosbare vitamines bekend, hoewel 'gewone' artsen niet opgeleid zijn (noch worden...) qua goede voeding.
In hoofdstuk 23 een bijdrage van William A. Albrecht, van de Universiteit van Missouri, Colombia USA. Met in dit hoofdstuk deze tekst: "Klaarblijkelijk kunnen we niet langer een vaste waarde toedichten aan voedsel, want die waarde is afhankelijk van de kwaliteit van de bodem". Een aanvullend artikel over bodemvruchtbaarheid, dat stelt dat de voedingswaarde wordt bepaald door de vruchtbaarheid van de bodem.
In hoofdstuk 30 vindt u een artikel over het "zuur-base-evenwicht" van voeding, uit een voordracht uit 1934. Nu, ruim 80 jaar later, is er op internet van alles te vinden over zuur-base-evenwicht, maar ook hiermee was Price zijn tijd ver vooruit. Hij schreef een memorabel boek, een boek wat ook in dit moderne 'internettijdperk' zijn waarde heeft behouden, een naslagwerk voor iedereen die actief met z'n gezondheid aan de gang gaat. Zoals tweevoudig Nobelprijswinnaar Linus Pauling zei: "Optimale en gezonde voeding is het medicijn van de toekomst".